Toplam Kalite Yönetiminde Kullanılan Araçlar
Problemlerin tanımlanmasında kullanılan araçlar, beyin fırtınası, nominal grup tekniği, akış diyagramıdır. Problemlerin analizinde kullanılan teknikler ise histogram ve güç alan analizidir. Pareto, sebep-sonuç diyagramı, kontrol kartı ve grafikler her ikisi için ortak kullanılmaktadır.
Beyin Fırtınası: Beyin fırtınası çok sayıda fikir üretilmesi ve insanların yaratıcılığının ortaya çıkarılması için kullanılan bir tekniktir. Beyin fırtınası aşağıdaki basamaklar izlenerek uygulanabilir;
>>Başkan seçilir.
>>Amaç saptanır.
>>Her takım üyesi sırayla tek bir fikir söyler.
>>Fikirler eleştirilmez ve tartışılmaz.
>>Her fikir tahtaya yazılır.
>>Fikir çıkmayıncaya kadar birkaç tur dönülür.
>>Turlar bitince fikirler anlaşılması için tartışılır.
Nominal Grup Tekniği: Nominal grup tekniği problem seçiminde grup içerisinde herkese eşit hak verilmesini sağlar. Bu teknik aşağıdaki basamaklar izlenerek uygulanabilir;
>>Gruptaki herkes önemli gördüğü problemi yazar ya da söyler.
>>Problem ifadeleri takımın görebileceği bir yere yazılır.
>>Aynı problemin iki kez yazılıp yazılmadığı kontrol edilir.
>>Her probleme bir harf verilir.
>>Grup üyelerinden problemleri önem sırasına göre numaralandırmaları istenir.
>>En yüksek değeri alan problem üzerinde çalışılmak için ayrılır.
>>Bu problem çözüme kavuşturulduktan sonra diğer problemler önem sıralarına göre ele alınır.
Akış Diyagramı: Akış diyagramı herhangi bir üretim ya da hizmet prosesindeki hataları, tekrarları ve yarar sağlamayan basamakları belirlemek için kullanılır. Bu belirleme işlemi prosesin gerçek ve ideal akışları karşılaştırılarak yapılır. Proses hakkında akış diyagramı yardımı ile bilgi edinecek bir kişi şu adımları izlemelidir;
>>Prosesin uygulanan halinin akış diyagramını çizmeli,
>>Her şeyin doğru gitmesi halinde prosesin olması gereken durumunun akış diyagramını çizmeli,
>>İki diyagramı karşılaştırarak problemin ortaya çıkabileceği farklılık olan yerleri belirlemeli.
Güç Alan Analizi: Değişiklikleri güçler arasındaki mücadelenin sonucu oluşur. Bu fikri geliştiren tekniğe güç alan analizi denir. Güç alanı analizi değişime aşağıda verilen yollarla yardımcı olur;
>>İnsanları arzulanan değişiklikle ilgili her şeyi bir arada düşünmeye zorlar. Burada yaratıcı düşünce desteklenmelidir.
>>Kişileri denge çizgisinin her iki yanındaki faktörlerin önceliği hakkında fikir birliğine varmaları için cesaretlendirir. Takımın fikir birliğine varması için nominal grup tekniği kullanılabilir.
>>İşe başlamak için bir çıkış noktası sağlar.
Pareto Diyagramı: Pareto analizleri, çeşitli olaylara ilişkin sonuçların yüzde 80' inin yüzde 20' lik sebeplerden kaynaklandığı varsayımına dayanır ve kaliteyi etkilediği düşünülen tüm unsurların değerlendirilmesi için yapılır. Analizlerde kullanılan diyagram, temel sorunu oluşturan alt problemler ya da sebeplerin yüzde etkilerini soldan sağa azalan bir düzende grafiksel gösterimini sağlar.
Pareto diyagramı, problemin tanımlanması ve yapılan iyileştirmenin seviyesinin ölçülmesi amacıyla kullanılabilecek önemli bir araçtır.
>>Karşılaşılacak problemleri beyin fırtınasıyla seçin.
>>Karşılaştırma için yıllık maliyet, sıklık gibi ölçütler belirleyin.
>>Her kategori için gerekli verileri bir araya getirin.
>>Diğer tüm kategorilere bağıl olan her kategorinin sıklığını veya maliyetini karşılaştırın.
>>Kategorileri azalan sıklık veya maliyetine göre, soldan sağa yatay bir eksende sıralayın.
>>Her sınıflandırma veya kategorisinin üstüne yüksekliği sıklık ya da maliyeti temsil eden bir çizgi çizin.
Sebep-Sonuç Diyagramı: Sebep-sonuç diyagramı, problem ve bu problemi oluşturan temel sebepler arasındaki ilişkinin grafiksel gösterimidir. Modelde problem sonuç, problemi etkileyen faktörler ise sebep olarak ele alınır. Sebep ve sonuçların belirlenmesi ise beyin fırtınası yöntemiyle yapılır.
Gruplandırma: Gruplandırma, belli kategorilere ve özelliklere göre bilgilerin sınıflandırılması sürecidir. Gruplandırmayı, bir sorunun parçalara ayrılıp tek tek incelenmesi olarak da tanımlayabiliriz.
Histogram: Histogramlar, ölçüm değerlerinin dağılımını gösteren ve bu dağılımın standart limitlerine göre durumunu belirten bir çubuk diagram kartlarıdır. Histogramları oluşturan dikdörtgenlerin taban genişlikleri sınıf aralıklarına eşit, alanları ise frekansları ile doğru orantılıdır. Histogramda belirli bir ölçünün kendi içerisindeki dağılımı gösterilir.
Çetele Tabloları: Herhangi bir konuda muayene ve test verilerinin kaydedildiği forma çetele tablosu veya kontrol tablosu adı verilir. Diğer istatistik teknikler için ilk aşamayı ve veri tabanını oluşturur.
Dağılma Diyagramı: Dağılma Diyagramları, kaliteyi etkileyen ya da iyileştirmeye konu olan iki özellik arasında, ilişki olup olmadığının belirlenmesi esasına dayanır ve hatayı yarattığı düşünülen unsurun, gerçek neden olup olmadığını ortaya çıkarmada kullanılır.
Kontrol Kartı: Sıradan ve özel nedenlerden kaynaklanan değişkenlik sorunlarını bulup, ortaya çıkarmak ve gerekli önlemleri alıp düzeltmek amacıyla kullanılır ve sürecin zaman içindeki değişiminin grafik olarak izlenebilmesini sağlar.