OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi (Occupational Health and Safety Management System)
Kuruluşlarda karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, çalışanların emniyetli ve sağlıklı bir çalışma ortamına sahip olmamalarıdır. Kuruluşların daha iyi rekabet koşullarına ulaşabilmeleri için çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda, planlı ve sistemli çalışmalar yürütmeleri gerekmektedir. ISO 9001 ve ISO 14001 gibi standardların kalite ve çevre yönetim sistemleri üzerinde yoğunlaşmış olmaları dolayısıyla iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yönünde yetersiz kalmaları nedeniyle OHSAS 18001 standardına gereksinim duyulmuştur.
OHSAS 18000 Nedir – Neden Önemlidir?
OHSAS 18001 belgeşendirme, işyerinde meydana gelebilecek olası bir iş kazası riskini en aza indirgemek ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesiyle ilgili asgari şartları ortaya koymak için geliştirilmiş bir sistemdir. OHSAS 18001, kuruluşun kendi risklerini kontrol etmesi ve performansını iyileştirmesini sağlamak amacıyla sağlık ve güvenlik yönetim sistemlerine ilişkin koşulları tanımlayan uluslararası bir standarddır.
OHSAS 18001 belgesi, her türde iş sektör ve faaliyetleri gösteren tüm organizasyonlara uygulanabilen, iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin kuruluşların genel stratejileri ile uyumlu olarak sistematik bir şekilde ele alınıp sürekli iyileştirme yaklaşımı çerçevesinde çözümlenmesi için kullanılan etkin bir araçtır.
OHSAS 18001 belgelendirmesi, kuruluşun olağan faaliyetlerinden ve olağanüstü durumlardan kaynaklanan tüm risklerinin belirlenmesi ve kontrol edilmesi amacını gütmektedir. OHSAS 18001 kuruluşların, İş Sağlığı ve Güvenliği politikasına uymakta olduğunu kanıtlamak amacıyla sürekli gelişimine odaklanmaktadır.
OHSAS 18001'in Faydaları
- İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ulusal ve uluslararası şartlara ve yasalara uyumun sağlanması
- Kuruluşun saygınlığının arttırılması suretiyle rekabette avantaj sağlaması
- İşyerlerinin kalitesinin, işçi moralitesinin ve kuruluş değerlerine bağlılığın iyileştirilmesi
- Potansiyel kaynak veya durumların tespit ve tarif edilerek, kuruluşun sağlık ve güvenlik risklerinin kontrol altında tutulması
- Müşterilerin güveninin ve sadakatinin sağlanması
- Ulusal yasa ve dünya standardlarına uyum süresinin ve maliyetinin azaltılması
- İşgücü ve diğer kaynakların korunmasının sağlanması
- Olası kaza ve olaylardan doğabilecek tazminat vb. maliyetlerin azaltılması
- Yasalara uygun, hedeflerin yönetim programları ile hayata geçilebileceği bir sistem kurulması
- Acil durumlara (deprem, yangın, sel vb. gibi) ve kazalara karşı eylem planlarının hazırlanması
- Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara ve diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olayların büyük ölçüde engellenmesi
- Kazaları minumum seviyeye indirerek üretimde zaman kaybını azaltmak ve verimliliğin arttırılmasını sağlamak
- Güvenlik kültürünün geliştirilmesi
- Tehlike ve risk yönetim için dinamik ve nitel bir mekanizma sağlanması
- ISG sorumluluklarının daha etkin olması ve tüm iş hedefleri ile bütünleşmesi adına yönetim için çerçeve
Sağlık ve Güvenlik Politikası
İş sağlığı ve Güvenliği Yönetimi Sağlık ve Güvenlik Politikasının üç bileşeni olması gerektiğini belirtir :
Genel politika yazısı (Genel Politika yazısı OHSAS 18001 de verilen İş Sağlığı ve Güvenliğinde istenen politikaya eşdeğerdir)
Organizasyon
Düzenlemeler
OHSAS 18001 in yararları
Yasal uygunluk
Sağlık ve Güvenlik uygulamalarının sahibi
Kalite ve Çevre kalite sistemlerini geliştirmek için nominal bir çaba
S&G eğitimi sağlar
Maliyetleri düşürür
Sürekli iyileşme sağlar
Sorumluluklar en aza iner
TEMEL TANIMLAR
İş Sağlığı ve Güvenliği ( OHS ) ( ISG )
İş yerinde çalışanların, geçici çalışanların, taşeronların, ziyaretçilerin veya her hangi birisinin durumunu etkileyen şartlar ve faktörler
OHS Yönetim Sistemi
Kurumun işi ile ilgili olarak OHS riskleri ile ilişkili yönetimi başlatan yönetim sistemi Bu kuruluş yapısını, planlanan faaliyetleri, sorumlulukları, pratikleri, prosedürleri, prosesleri ve kuruluşun OH&S politikasının geliştirilmesi, uygulanması ve sürdürülmesi ile ilgili kaynakları kapsar
Performans
Kuruluşun ISG politika ve hedefleri temel alınarak, saglık ve güvenlik risklerinin kontrolü ile ilişkili ISG yönetim sisteminin ölçülebilir sonuçları.
Kaza
Ölüme, Hastalığa, yaralanmaya ve hasara yol açan istenmeyen olay.
Tehlike
Ölüme, Hastalığa Yaralanma, sağlığın bozulması, eşyaya zarar verme, iş yerine zarar verme şeklinde zarara yol açan potansiyel durum veya kaynak.
Tehlike Belirleme
Tehlikenin bulunduğunu ve özelliklerinin tanımlandığı proses
Olay
Kazaya sebebiyet veren veya potansiyel olarak kazaya yol açan olay.
(Sağlığı bozmayan, hasar veya her hangi bir kayba sebebiyet vermeyen olay Ramak Kala diye adlandırılır.)
Risk
Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile sonuçlarının bileşimi
Güvenlik
Kabul edilemez zarar riski altında olmama durumu
Katlanılabilir Risk
Kuruluşun, yasal zorunluluklara ve kendi ISG politikasına göre, tahammül edebileceği düzeye indirilmiş risk.
Uygunsuzluk
İş standartlarından, pratiklerinden, yasalardan, yönetim sistem performansından oluşan ve doğrudan veya dolaylı olarak yaralanmaya, hastalığa, hasara, iş yerinde hasara yol açan sapma
OHSAS TARİHÇESİ ve İLGİLİ DİĞER STANDARDLAR
¢ 1974 : Health & Safety at Work Act
¢ 1979 : BS 5750 Pt 1,2,&3
¢ 1987 : ISO 9000 Series
¢ 1991 : HS(G) 65 Successful health and safety mgt
¢ 1994 : ISO 9000 Revised & BS 5750 became obsolete
¢ 1996 : ISO 14001 : 1996 published
¢ 1996 : BS 8800 Guide to OH&S management systems
¢ 1999 : OHSAS 18001 (Occupational Health & Safety Assessment Series)
¢ 2000 : ISO 9000 :2000 published
¢ 2004 : ISO 14001 scheduled for revision?
¢ 2008 : ISO 9001: 2000 scheduled for revision?
OHSAS 18001: 1999 un Yapısı
1. Kapsam
2. Referans Yayınlar
3. Terimler ve Tanımlamalar.
4. OH&S Yönetim sistemi elemanları.
4.1 Genel şartlar.
4.2 OH&S Politikası.
4.3 Planlama.
4.4 Uygulama ve İşletme
4.5 Kontrol ve Düzeltici Faaliyet
4.6 Yönetim Gözden Geçirme
RİSK DEĞERLENDİRME
Risk değerlendirme prosesinde beş ana aşama:
Aşama 1 - Tehlikelere Bak
Aşama 2 - Kimin zarar görebileceğine karar ver
Aşama 3 - Riskleri değerlendir ve mevcut tedbirlerin yeterliliğini daha iyi tedbirlere gerekip gerekmediğini kararlaştır
Aşama 4 - Bulguları kaydet
Aşama 5 - Değerlendirmeyi gözden geçir gerekiyor ise revize et
Risk Değerlendirme Aşağıdakileri içermelidir
Bütün Faaliyetler
Malzemeler
İşyeri
Cihaz
İnsan
Tehlikeleri Belirle
"Zarara yol açma ihtimali olan bir şey"
Dönen Şaft - Dolaşma
Islak Zemin - Kayma
Sigara İçimi - Yangın / Patlama
Kapalı çalışma alanı - Duman zehirlenmesi
Normal ve Anormal Durumları Düşün
Risk altındaki kişileri belirle
Yaşı
Cinsiyeti
Sağlık durumunu
Bekleyen Anneleri Düşün
Aynı Zamanda
Taşeronları, tesisleri paylaşan diğer insanları, ziyaretçileri, acil servisleri, halkı, komşuları ve yolcuları da düşün
Analiz
RISK = İhtimal / Şans x Etki / Şiddet
İhtimal
Bütün faktörleri dikkate alarak, bir tehlikenin zarar verme şansı nedir.
Çok büyük olasılık
Mümkün
Olası
Zor
Mümkün Değil
Şiddet
Ölümcül / Ölüm
Ana Yaralanma
Üç Gün
Sıyrık
Yaralanmaya yol açmayan kaza / olay
İhtimal ve Şiddet belirlendikten sonra RİSKi hesaplamamız gerekir.
İhtimal x Şiddet = Risk
Derecelendirme sistemi kullanılarak risk seviyesine göre öncelik sıraları belirlenebilir.
ÖNEMLİ NOT:
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı yeni bir standard olarak OHSAS 18001 Standardının yerine geçmiştir.
OHSAS 18001 Belgesi yerini ISO 45001 Belgesine bırakmıştır.