Kelime kökeni Arapça olan ‘helal’ ifadesi, özellikle Müslüman topluluklarda birçok alanda İslamiyet esaslarını belirtmek için kullanılmaktadır. Son yüzyılda değişen dünya düzeni ile beraber farklı dinlere mensup insanlar bir arada yaşamaya ve ticaret yapmaya başlamış; bu da helal kavramına yeni bir boyut getirmiştir. Artan nüfus ile beraber üretim arzı ve tüketim talebi de artmış, bu da satın alınan ürünlerde helallik kavramının daha fazla sorgulanmasına neden olmuştur. Zira, özellikle gıda konusunda helallik hassasiyeti olan insanlar için İslami kaidelere uygun ürünler almak önem kazanmıştır. Bu durum neticesinde uluslararası geçerliliği olan düzenlemelerin yapılması da zaruri hale gelmiştir.
Helal Gıda Belgesi Nedir?
Helal gıda sertifikası veya belgesi, yukarıda bahsedilen zorunluluktan dolayı oluşturulmuş bir prosedürdür. Bu sertifika, gıda sektöründe faaliyet gösteren ve gıda ürünlerinin üretim, depolama, nakliye, satış gibi işlemlerini İslamiyete uygun şekilde yapan kurumlara verilmektedir. Bu belgeyi vermeye yetkili olan bağımsız kuruluşlar, helal gıda belgesi almak isteyen kamu ya da özel sektör kuruluşlarını denetlemektedir. Denetim ve sertifikasyon sürecini başarılı ile tamamlayan kurumlar, talepte bulundukları ürünleri ile ilgili helal gıda belgesi almaya hak kazanmış olurlar.
Helal Gıda Sertifikası Kimlere Yöneliktir?
Bu sertifikayı alması doğrudan ve dolaylı olarak zorunlu olan işletmeler şöyle sıralanabilmektedir:
Et veya et ürünlerinin üretim ya da satışını yapan kurumlar.
Mezbaha / kesimhane gibi İslamiyet’te yemesi helal olan hayvanların kesildiği ve etlerinin işlenerek satışa hazır hale getirildiği yerler.
Restoran, otel, market veya kafe gibi işletmeler.
Catering hizmeti sunan firmalar.
Gıda ambalaj sektöründe faaliyet gösteren firmalar
Gıda ürünlerinin nakliyesini gerçekleştiren kuruluşlar.
Çatal, kaşık, bıçak, bardak, tabak gibi gıda ile temas eden ürünlerin imalatını gerçekleştiren firmalar.
Ürünlerinde herhangi bir hayvansal gıda (süt, yoğurt, yumurta vs) kullanan gıda üreticileri.
Helal Gıda Sertifikası Almak Neden Faydalıdır?
Önceleri sadece bir ihtiyaç olarak görülen helal gıda sertifikası , zaman geçtikçe gıda sektöründe farklı bir boyut kazanmıştır. Bu bağlamda, helal gıda sertifikası alan kuruluşların rekabet gücü, prestiji ve saygınlığının artmaya başladığı görülmüştür. Bu sertifikanın kurumlara sağladığı bazı yararları şöyle sıralayabiliriz:
Helal gıda belgesi, tüketiciler üzerinde bir güven inşa etmektedir. Bu belgeye sahip olan kuruluşların ürünleri daha fazla tercih edilmekte ve güvenle tüketilebilmektedir.
- Helal gıda sertifikasyon süreci, sadece ürünlerin ve süreçlerin helal ya da haram olması ile ilgili değil, aynı zamanda kaliteli olmasını da içine almaktadır. Bu bağlamda, işletmelerin gıda güvenliği ve üretim süreçlerinin hijyenik olduğu da teyit edilmektedir.
- Helal gıda sertifikası , uluslararası geçerliliği olan bir belge olduğundan firmaların uluslararası piyasalarda varlık göstermesini de kolay hale getirmektedir.
- Bu sertifikaya sahip olan kuruluşlar, birçok yasal denetime de hazırlıklı olabilmektedir.
- Sertifikasyon gerekliliğini yerine getiren kuruşların doğrudan veya dolaylı olarak maliyetlerinde düşüş ve üretimlerinde verim artışı gözlemlenmektedir.
Helal Gıda Sertifikası Alma Şartları Nelerdir?
Bu sertifikayı alabilmek için öncelikle bazı temel şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartları şöyle sırayalabiliriz:
Gıda ürünlerinde hiçbir şekilde domuz eti, domuz yağı veya domuzdan elde edilmiş maddeler kullanmamak.
Aynı şekilde gıda ürünlerinin kan veya kan türevi maddeleri içermemesi.
Ürünlerin içerisinde ve üretim sürecinde İslamiyet’te yenilmesi ve içilmesi haram olan gıdalar (alkol vs) kullanılmaması.
Gıda ürünlerinin, insan sağlığına zararlı olduğu bütün dünyaca bilinen hiçbir maddeyi barındırmaması.
Hijyenik koşullardan asla taviz verilmemesi; temizlik ve gıda güvenliği gibi temel konularda her türlü yasal izinlere sahip olunması.
Gıda ürünleri ile ilgili süreçlerde (üretim, satış, nakliye vs), alanında uzman personellerin (gıda mühendisi, teknisyen, laborant vs) çalışıyor olması.
Yukarıda bahsedilen kriterleri sağlayamayan kurumların helal gıda sertifikası alması mümkün değildir. Yapılan denetimlerde bu şartlar ile ilgili bir uygunsuzluk tespit edilirse veya işletme yönetimi gerekli ispatları (test raporu, analiz sonucu vs) sağlayamazsa sertifika başvurusu olumsuz sonuçlanmaktadır.
Helal Gıda Sertifikası Alma Süreci
Dünya genelinde helal gıda sertifikası veren ilk ülke Malezya olmuştur. Daha sonra birçok ülke uluslararası geçerliliği olduğu için doğrudan Malezya’dan ve ülkelerinde akredite olmuş diğer kurumlar aracılığı ile bel sahibi olmaya başlamıştır. Her geçen zaman gerekli olduğu kadar popüler hale de gelen bu sertifika sayesinde dünya genelinde önemli bir helal gıda pazarı oluşması sağlanmıştır.
Helal gıda sertifikası almak için izlenmesi gereken adımları şöyle sıralayabiliriz:
Öncelikle bu belgeyi vermeye yetkili olan bir kuruma başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru onaylandıktan sonra belgelendirme süreci başlamış olur.
Belgelendirme kurumu ve başvuru sahibi işletme arasında bir anlaşma yapılmakta ve akabinde dokümanlar üzerinden bir ön denetim gerçekleştirilmektedir. Bu denetimde, firmanın sahip olduğu evraklar, belgeler, kayıtlar vs incelenmektedir. Ön denetimde bir uygunsuzluk tespit edilirse, işletmeden bunu gidermesi istenmektedir.
Ön denetim tamamlandıktan sonra işletmenin çalışma sahasında (üretim tesisi, mezbaha / kesimhabe, laboratuvar, ofis vs) yerinde denetimler gerçekleştirilmektedir. Bu denetimde, işletme süreçlerinin İslami esaslara ve ilgili yasal mevzuatlara ne kadar uygun olduğu incelenmektedir.
Bu denetimden sonra, yine düzeltilmesi mümkün olan uygunsuzluklar varsa, işletmeden bunları kapatması istenmektedir. Belge alma sürecinde çok önemli bir adım olan bu denetimler ile işletmenin helal gıda sertifikası alıp almayacağı büyük ölçüde belli olmaktadır.
Yerinde yapılan denetimlerin de başarılı olarak sonuçlanması takdirde belgelendirme süreci olumlu olarak sonuçlanmakta ve işletmeye helal gıda sertifikası verilmektedir.
Sertifikasyon süreci ile ilgili sıklıkla karıştırılan bir durumu açıklamakta fayda var. Bu sertifika, başvuru yapan işletmenin kendisine değil, doğrudan ürettiği ürünlere –tamamına veya sadece bir kısmına– verilmektedir.
Helal gıda sertifikası ile ilgili bir diğer önemli husus da belge aldıktan sonra gereklilikleri yerine getirmeye devam etmektir. Zira, sertifikasyon sürecinden sonra da ürünleri ve ilgili süreçleri kapsayan helallik hassasiyeti, gıda güvenliği, hijyen vb konularda sürdürülebilir olmak gerekmektedir.
Anahtar kelimeler: HELAL gıda Belgesi, HELAL gıda sertifikası
Meta açıklaması: Bu yazı, Helal Gıda Sertifikası kapsamı hakkında bilgiler ve belgelendirme süreci ile ilgili açıklamalar içermektedir.